Az Görme Nedenleri

En sık nedeni belli bir yaştan sonra görülen yaşa bağlı makula dejenerasyonudur (sarı nokta hastalığı).Bunun yanı sıra glokom (karasu), şeker hastalığı, göz yaralanmaları, gece körlüğü,göz titremesi vb. diğer nedenler arasındadır.Yine bunun yanında görme alanında daralma, kontrast kaybı, ışığa karşı aşırı hassasiyette bu grup içinde değerlendirilir.Az görme doğuştan olabileceği gibi, bir kazaya, veya bir hastalık komplikasyonuna bağlı ortaya çıkabilir.Işığı hiç göremeyen yada el hareketlerini kabaca gören kişilerin teleskopik gözlüklerden yararlanması ise mümkün değildir.

Az gören kişiler sosyal hayatlarında yaşadığı zorluklar yanında başkalarına muhtaç olarak yaşama psikolojisi nedeniyle hayat kalitelerinde ve iş yaşamlarında düşüşler yaşarlar. Görme seviyesinin iyice düşmesiyle günlük yaşamdaki ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelirler.

Az görme hali körlük değildir ve kişi farklı yöntemlerle kendine yeter bir hale getirilebilir.

Az görenlerin rehabilitasyonunda ilk aşama, yaşam kalitesi ölçekleri ile kişinin işlevsel kayıplarını belirlemek ve yaşamsal ve mesleksel alanlarda ki hedeflerini saptamaktır.Görme düzeyine ilişkin beklenti kişinin mesleğine ,yaşına ,eğitim düzeyine, okuma alışkanlığına ve yaşam biçimine göre değişebilmektedir.
İkinci aşama, bu hedeflere ulaşılabilmesi için yararlanabileceği yardımcı cihazlardan uygun olanları seçmek üzere yapılan muayenedir.Detaylı yapılacak bir az görenlere yardım muayenesi sonrası kişi için en uygun metod belirlenebilir. Seçilen yöntemin başarısı için hastanın motivasyonu ve uyumu çok önemli bir noktadır.

Üçüncü ve en önemli aşama eğitim aşamasıdır.

Az Görenlere Yardımcı Cihazlar Nelerdir?

Az görenler için geliştirilmiş pek çok yardımcı cihaz vardır. Hastanın görme seviyesi ve ihtiyacına en uygun çözüm seçilmeli ve bunun eğitimi verilmelidir. Her hasta için görmeyi arttıracak birden çok yöntem veya cihaz bir arada kullanılabilir.Cihazlar mutlaka bu konuda eğitim almış uzman bir doktor tarafından denenerek ihtiyacı olan hastalara önerilmektedir.
Az görenler için yardımcı cihazlar;

a. Büyüteçler
b. Gözlüğe takılabilen yüksek numaralı büyütücü camlar
c. Teleskoplar (teleskopik gözlükler)
d. Elektronik- kapalı devre televizyon sistemleri

Bunun yanında optik dışı yöntemler: Büyük yazılı saatler, telefonlar ve özel olarak basılmış kitaplar ve kontrastarttırıcı aparatlar ile az gören kişi daha rahat bir şekilde görebilir.
Bu tür gözlüklerde kullanılan mercekler,özellikle az gören hastalar için tasarlanmış olup, görüntüyü büyütme ve yakınlaştırma özelliğe sahiptirler. Görüntü olarak normal gözlüklerden daha kalın ve ağırdır.

Optik cihazlara en tipik örnek büyütücü gözlüklerdir. Bunlar normal gözlüklerden daha güçlüdür.Bunları kullanırken okunacak materyalin göze çok yaklaştırılması gerekir, aksi takdirde yazı odak dışında kalır.Büyütücü gözlükler direkt olarak bir gözlüğe monte edilebilirler ya da kişinin kendi gözlük numaraları üzerine eklenebilir. Bu gözlüklerin asferik ve teleskopik türleri bulunur. Teleskopik olanlar daha kaba görünümlüdürler ancak daha uzak mesafeden geniş bir görüş sağlarlar. Asferik olanlar ise estetik görünür, fakat daha kısa mesafeden daha dar alanı gösterirler.
Az görme hali körlük değildir ve kişi farklı yöntemlerle kendine yeter bir hale getirilebilir.

Opr.Dr. Yüksel DEMİRCİ